ΠΡΩΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
ή
Παλαιοχριστιανική
oι πρώτες δημιουργίες:
α. στην Ανατολή : Μεσοποταμία - Μ. Ασία : από μοναχούς ερημίτες
μέσα σε ναούς λαξευμένους,
κατασκευασμένους σε ανοίγματα των βράχων, όπως φαίνονται στην παραπάνω φωτογραφία:
ναοί των βράχων στην Καππαδοκία .
μια τεχνική που ακολούθησαν οι κάτοικοι και για τις κατοικίες τους :
Στην ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ συναντώνται όλα τα ρεύματα της τέχνης και προκύπτει, από τη συγχώνευσή τους, η νέα τέχνη:
β. στη Δύση : συνδυάζεται ομοίως η Ελληνορωμαϊκή τέχνη με τα νέα δεδομένα και προκύπτει η Χριστιανική τέχνη:
στη ΡΩΜΗ : στις Κατακόμβες :
: εδώ κρυμμένοι οι πρώτοι χριστιανοί στα δύσκολα χρόνια των διωγμών κατασκευάζουν ναούς, τάφους για τους νεκρούς τους και διακοσμώντας τους τοίχους δημιουργούν τέχνη (χριστιανική) αρχικά με δάνεια από την παλαιότερη (ελληνορωμαϊκή) τέχνη των ειδωλολατρών
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ -
ΓΛΥΠΤΙΚΗ : χρησιμοποιούνται ειδωλολατρικά δάνεια ως σύμβολα :ο Ορφέας - Χριστός
: επιτύμβια στήλη με παράσταση του Ορφέα
(Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών) (: παραλληλίζεται ο μυθικός Ορφέας με τη λύρα του, που μαγεύει πραγματικά και φανταστικά ζώα, με το δάσκαλο Χριστό, που έλκει τους ανθρώπους με το λόγο του στη νέα θρησκεία) ο καλός ποιμένας
κ.α.
και άλλα νέα (χριστιανικά):
Ι.Χ.Θ.Υ.Σ.
Άγκυρα
περιστέρι
ΆμπελοςΠλοίο,
το μονόγραμμα του Χριστού κ. α.στη γλυπτική : προτίμηση στα ανάφλυφα (που πλησιάζουν τη δισδιάστατη ζωγραφική) και αποφυγή των τρισδιάστατων αγαλμάτων (που θυμίζουν τα είδωλα αρχαίων θρησκειών):
ανάγλυφο : ο Αδάμ :
Παναγία δεομένη:
παρατηρήστε τα «διάτρητα» γλυπτά (μια νέα τεχνική):
:ο καλλιτέχνης χρησιμοποιώντας τρυπάνι αφήνει κενά ανάμεσα από τις γλυπτές παραστάσεις
Πολλές φορές, αντί του κιονόκρανου τοποθετείται πάνω από την κιονοστοιχία σειρά ανάγλυφων μαρμάρινων πλακών ("επίκρανα")
τα δε κιονόκρανα θυμίζουν πολλές φορές αρχαία ελληνικά κορινθιακού ρυθμού:
Στη ζωγραφική χρησιμοποιείται η τεχνική της "νωπογραφίας" ( fresco ), δηλαδή πάνω σε νωπό επίχρισμα (σοβάντισμα) του τοίχου ο καλλιτέχνης, αφού χαράξει το σχέδιό του, περνά τα υδατοδιαλυτά χρώματα, τα οποία στεγνώνουν μαζί με το κονίαμα του επιχρίσματος από το οποίο απορροφούνται και παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο. Η τεχνική απαιτεί μεγάλη ταχύτητα εργασίας του καλλιτέχνη.
Η τέχνη του ψηφιδωτού Τάφοι χριστιανικοί
Πηγές: (σημείωση: Αναφέρονται οι διαδικτυακοί χώροι που χρησιμοποιήθηκαν, οι οποίοι ίσως να μην είναι ενεργοί στο εξής)
CD-ROM COFIA, Ίδρυμα μελετών Λαμπράκη
κατακόμβες: http://www2.e-yliko.gr/htmls/Fyyl/Istoria/fiiconbyzNa1.aspx
ζωγραφική - ψηφιδωτά - γλυπτική: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/index.html
Υπουργείο Πολιτισμού: http://odysseus.culture.gr/h/2/gh20.jsp
http://www.christusrex.org/www1/sistine/0-Ceiling.html
http://www.byzarticon.gr/grbyzart.htm
Λάμπρου Τσακτσίρα-Ζαχαρία Ορφανουδάκη-Μαρίας Θεοχάρη, Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1983
Χαλούλος Παναγιώτης