η τέχνη του ψηφιδωτού

    Τα ψηφιδωτά, στην αρχή με όμορφα κοινά πετραδάκια (κυρίως στα δάπεδα) και αργότερα με ψηφίδες από ημιπολύτιμες ή πολύτιμες πέτρες, χρυσές ψηφίδες ή από χρωματιστό γυαλί κοσμούν τοίχους ή δάπεδα. Ονομάζονται και μωσαϊκά. ελάφι

    Με την απλοποίηση του σχεδίου αποδίδονται οι μορφές με κάποια απλοποίηση με ήρεμες, ιερατικές κινήσεις και, πολλές φορές, σε ένα χώρο χωρίς βάθος (κύριο χαραχτηριστικό της   τέχνης που διαμορφώνεται από τους πρώτους αιώνες στο Βυζάντιο)

επάνω, αριστερά: ο Ιουστινιανός και δεξιά: η Θεοδώρα με την ακολουθία της (λεπτομέρειες από τον ΄Αγιο Βιτάλιο στη Ραβέννα της Ιταλίας). Ακολουθούν ολοκληρωμένες οι εν λόγω συνθέσεις:

: Η Θεοδώρα με την αυτοκρατορική ενδυμασία και το στέμμα της. Η αυτοκράτειρα κρατεί μεγάλο ποτήριο για τη θεία λειτουργία, καθώς προβάλλεται κάτω από αψίδα και συνοδεύεται από αυλικούς αξιωματούχους (αριστερά) και από γυναίκες της αυλής (δεξιά)